840/2015 – Νοητός ο καθορισμός συνολικής ποινής σε μετατραπείσες σε χρηματική ποινή ή πρόστιμο ή παροχή κοινωφελούς εργασίας στερητικές της ελευθερίας ποινές

ΑΠ 840/2015 – Νοητός ο καθορισμός συνολικής ποινής σε μετατραπείσες σε χρηματική ποινή ή πρόστιμο ή παροχή κοινωφελούς εργασίας στερητικές της ελευθερίας ποινές

Συγχώνευση ποινών. Τρόπος καθορισμού συνολικής ποινής σε περίπτωση μετατροπής των επί μέρους ποινών σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. Εφαρμοστέες διατάξεις. Ενδικα βοηθήματα κατά της σχετικής απόφασης. Η περιοριστική της ελευθερίας ποινή που μετατράπηκε σε χρηματική ή πρόστιμο ή παροχή κοινωφελούς εργασίας διατηρεί το χαρακτήρα της περιοριστικής της ελευθερίας ποινής, και επομένως είναι νοητός και επιβαλλόμενος ο καθορισμός συνολικής ποινής. Αναίρεση της απόφασης που έκρινε αντίθετα για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 94 και 82 ΠΚ και 551 ΚΠΔ. Αναιρεί την 22997/2014 ΜΠλημμ/κείου Θεσ/νίκης. Η απόφαση αυτή εισήχθη στη ΝΟΜΟΣ με επιμέλεια του συνδρομητή μας κου Παναγιώτη Σταυρούλη, δικηγόρου Θεσσαλονίκης.

ΑΡΙΘΜΟΣ 840/2015

TO ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Ε` ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Βιολέττα Κυτέα, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Αικατερίνη Βασιλακοπούλου-Κατσαβριά-Εισηγήτρια, Αγγελική Αλειφεροπούλου, Αριστείδη Πελεκάνο και Δημήτριο Χονδρογιάννη, Αρεοπαγίτες.

Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 16 Ιανουαρίου 2015, με την παρουσία της Αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ευσταθίας Σπυροπούλου (γιατί κωλύεται η Εισαγγελεύς του Αρείου Πάγου) και του Γραμματέως Γεράσιμου Βάλσαμου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος – κατηγορουμένου ………….., κατοίκου Θεσσαλονίκης, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Παναγιώτη Σταυρούλη, περί αναιρέσεως της υπ` αριθμ. 22997/2014 αποφάσεως του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης.

Το Μονομελές Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ` αυτή, και ο αναιρεσείων – κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην από 18 Σεπτεμβρίου 2014 αίτησή του αναιρέσεως, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 910/2014.

Αφoύ άκουσε

Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και την Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, η οποία πρότεινε να γίνει δεκτή η προκειμένη αίτηση αναιρέσεως, να αναιρεθεί η προσβαλλομένη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο που θα συγκροτηθεί από άλλους Δικαστές.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 94 παρ. 1 του ΠΚ, 505 παρ. 1 και 551 παρ. 1, 2 και 3 του ΚΠΔ προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι, αν πρόκειται να εκτελεσθούν κατά του ίδιου προσώπου περισσότερες αμετάκλητες καταδικαστικές αποφάσεις για διαφορετικά εγκλήματα που συρρέουν, εφαρμόζονται οι ορισμοί του Ποινικού Κώδικα για τη συρροή, δηλαδή τα άρθρα 94 επ. αυτού, αν δε, μεταξύ των προς εκτέλεση αποφάσεων, υπάρχει και απόφαση που αμετάκλητα έχει καθορίσει συνολική ποινή, για τον καθορισμό της νέας συνολικής ποινής λαμβάνεται ως βάση η καθορισθείσα συνολική, ποινή, αν αυτή είναι βαρύτερη από τις ποινές που επιβλήθηκαν με τις άλλες αποφάσεις. Αν όμως η καθορισθείσα συνολική ποινή δεν είναι η βαρύτερη και δεν πρόκειται να αποτελέσει τη βάση της νέας επιμέτρησης, αλλά πρόκειται να συγχωνευθεί με άλλη βαρύτερη, τότε διασπάται και συγχωνεύονται οι επι μέρους ποινές με τον περιορισμό ότι δεν μπορεί να ληφθεί από αυτές μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για το σχηματισμό νέας συνολικής ποινής απο αυτό που είχε ληφθεί προηγουμένως. Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 82 παρ. 4 του ΠΚ «Μετά τη μετατροπή της στερητικής της ελευθερίας ποινής, το δικαστήριο εκτιμά αν εκείνος που καταδικάσθηκε μπορεί να καταβάλει αμέσως το σύνολο του ποσού της μετατροπής. Αν διαπιστωθεί ότι υπάρχει αδυναμία άμεσης καταβολής ή ότι η καταβολή θα συνεπαγόταν την αδυναμία καταβολής της αποζημίωσης στο θύμα, το δικαστήριο καθορίζει προθεσμία, από δύο ως τρία έτη, ώστε σε αυτήν να καταβάλει εκείνος που καταδικάστηκε το πιο πάνω ποσό σε δόσεις που ορίζει το ίδιο δικαστήριο» Ακόμη, κατά τη διάταξη της παρ. 5 του ιδίου άρθρου: «Αν εκείνος που καταδικάσθηκε δηλώσει ότι δεν θα μπορέσει να καταβάλει το ποσό της μετατροπής μέσα στην προθεσμία της προηγούμενης παραγράφου, το δικαστήριο μετατρέπει περαιτέρω τη χρηματική ποινή ή το πρόστιμο, εν όλω ή εν μέρει, σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, εφόσον συμφωνεί ή το ζητά εκείνος που καταδικάσθηκε… ». Προσέτι, κατά την παρ. 9 του ιδίου άρθρου, «Η περιοριστική της ελευθερίας ποινή, που μετατράπηκε σε χρηματική ή πρόστιμο ή σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, διατηρεί το χαρακτήρα της περιοριστικής της ελευθερίας ποινής και μετά τη μερική ή ολική απότιση της ποινής στην οποία έχει μετατραπεί». Τέλος κατά την παρ. 5 εδ. β` άρθρου 551 ΚΠΔ, κατά της απόφασης που αποφαίνεται για τον καθορισμό συνολικής ποινής επιτρέπεται αναίρεση στον καταδικασμένο και στον εισαγγελέα για όλους τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 510 παρ. 1 ιδίου Κώδικα, συνεπώς και για τον λόγο της εσφαλμένης εφαρμογής ουσιαστικής ποινικής διατάξεως (510 παρ. 1 στοιχ. Ε). Εξάλλου, εσφαλμένη εφαρμογή ουσιαστικής ποινικής διατάξεως υπάρχει όταν το δικαστήριο δεν υπήγαγε ορθά τα πραγματικά περιστατικά που εδέχθη ότι απεδείχθησαν στη διάταξη που εφαρμόσθη, ενώ εσφαλμένη ερμηνεία, όταν ο δικαστής αποδίδει στο νόμο διάφορο έννοια από εκείνη που πραγματικά έχει.

Στην προκειμένη περίπτωση, από τα έγγραφα της δικογραφίας τα οποία παραδεκτά επισκοπούνται για τους σκοπούς του αναιρετικού ελέγχου προκύπτουν τα εξής: Ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης μετά από αίτηση του αναιρεσείοντα εισήγαγε ενώπιον του Μονομελούς Πλημ/κείου Θεσσαλονίκης την υπόθεση για τον καθορισμό συνολικής ποινής των ποινών που είχαν επιβληθεί με τις εξής αμετάκλητες καταδικαστικές αποφάσεις: 1) Την υπ` αριθμ. 19595/2010 συγχωνευτική απόφαση του Τριμελούς Πλημ/κείου Θεσσαλονίκης, με την οποία του επιβλήθηκε συνολική ποινή φυλάκισης 36 μηνών. Με την 567/20-1-2014 απόφαση του Τριμελούς Πλημ/κείου Θεσσαλονίκης μετατράπηκε το υπόλοιπο της ποινής σε παροχή – κοινωφελούς εργασίας, 2) Με την υπ` αριθμ. 103/2011 απόφαση του Τριμελούς Πλημ/κείου Ξάνθης, που επικυρώθηκε με την 878/2012 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θράκης, με την οποία του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 10 μηνών. Με την υπ` αριθμ. 436/2013 απόφαση του Τριμελούς Πλημ/κείου Ξάνθης μετατράπηκε σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 3) Με την υπ` αριθμ. 3510/2013 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, με την οποία του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 6 μηνών, η οποία μετατράπηκε με την ίδια απόφαση σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 4) Με την υπ` αριθμ. 11270/2013 απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης, με την οποία του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 6 μηνών, η οποία μετατράπηκε με την ίδια απόφαση σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 5) Με την υπ` αριθμ. 2287/2012 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, με την οποία του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 6 μηνών. Με την υπ` αριθμ. 1181/2013 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης μετατράπηκε σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 6) Με την υπ` αριθμ. 8402/2012 απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης, με την οποία του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 6 μηνών με τριετή αναστολή, η οποία ανακλήθηκε και μετατράπηκε σε χρηματική, με την υπ` αριθμ. 3481/2013 απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης. Με την υπ` αριθμ. 13731/2013 απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης μετατράπηκε σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 7) Με την υπ` αριθμ. 17814/2010 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης, που επικυρώθηκε με την υπ` αριθμ. 5079/2011 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, με την οποία του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 6 μηνών και χρηματική ποινή 600,00 ευρώ. Με την υπ` αριθμ. 3693/2013 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης μετατράπηκε σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 8) Με την υπ` αριθμ. 444/2014 απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης, με την οποία του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 30 ημερών, η οποία μετατράπηκε με την ίδια απόφαση σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. Το δικαστήριο ακολούθως με την προσβαλλόμενη απόφαση του απέρριψε την ως άνω αίτηση του αναιρεσείοντα με το εξής αιτιολογικό: Ο αιτών με την από 23-6-2014 αίτησή του ζήτησε τον καθορισμό συνολικής εκτιτέας ποινής για τις αμέσως κατωτέρω αναφερόμενες καταδικαστικές αποφάσεις, κατά μετατροπή αυτής (συνολικής ποινής) σε παροχή κοινωφελούς εργασίας με τους όρους μετατροπής της ποινής βάσης, δοθέντος ότι όλες οι, μετατραπείσες σε χρηματικές, ποινές φυλάκισης που του επιβλήθηκαν με τις εν λόγω καταδικαστικές αποφάσεις μετατράπηκαν στη συνέχεια σε παροχή κοινωφελούς εργασίας με τις αναφερόμενες αποφάσεις, που καθόρισαν τον αριθμό των ωρών κοινωφελούς εργασίας και την προθεσμία παροχής της εργασίας αυτής. Ειδικότερα, ο αιτών αιτήθηκε τον καθορισμό συνολικής εκτιτέας ποινής, κατά μετατροπή αυτής σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, για τις ποινές που του επιβλήθηκαν με τις ακόλουθες καταδικαστικές αποφάσεις: 1) Με την υπ` αριθμ. 19595/2010 συγχωνευτική απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης, του επιβλήθηκε συνολική ποινή φυλάκισης 36 μηνών. Την ποινή αυτή εξέτισε εν μέρει κρατούμενος στο Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης Κασσάνδρας, το δε υπόλοιπο ανεκτέλεστο μέρος της ποινής του μετατράπηκε σε χρηματική ποινή προς πέντε ευρώ ημερησίως, δυνάμει της` υπ` αριθμ. 120/18-1-2011 διάταξης της Εισαγγελέως Πλημμελειοδικών Χαλκιδικής, με την οποία απολύθηκε από το ανωτέρω Κατάστημα Κράτησης και καθορίστηκε η καταβολή του ποσού της μετατροπής σε δύο ισόποσες δόσεις στις 1- 2-2013 και 1-6-2013, πλην, όμως, η διάταξη αυτή ανακλήθηκε με την υπ` αριθμ. 97/24-10-2013 διάταξη της Εισαγγελέως Πλημμελειοδικών Χαλκιδικής, λόγω άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας καταβολής της πρώτης δόσης, που διέταξε την εκτέλεση της παραπάνω απόφασης. Ακολούθως, με την υπ` αριθμ. 567/20-1-2014 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης μετατράπηκε το υπόλοιπο της ποινής σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 2) Με την υπ` αριθμ. 103/2011 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Ξάνθης, που επικυρώθηκε με την υπ` αριθμ. 878/2012 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θράκης, που απέρριψε την ασκηθείσα έφεση του ως ανυποστήρικτη, του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 10 μηνών, που μετατράπηκε σε χρηματική προς δέκα ευρώ ημερησίως. Με την υπ` αριθμ. 436/2013 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Ξάνθης μετατράπηκε η ανωτέρω, μετατραπείσα σε χρηματική, ποινή σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 3) Με την υπ` αριθμ. 3510/2013 απόφαση του Α` Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, που έκανε τυπικά δεκτή την ασκηθείσα έφεση του κατά της υπ` αριθμ. 4503/2010 απόφασης του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης, του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 6 μηνών, η οποία μετατράπηκε με την ίδια απόφαση σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 4) Με την υπ` αριθμ. 11270/2013 απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης, του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 6 μηνών, η οποία μετατράπηκε με την ίδια απόφαση σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 5) Με την υπ` αριθμ. 2287/201 2 .απόφαση του Α` Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 6 μηνών, η οποία μετατράπηκε με την υπ` αριθμ. 1181/2013 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 6) Με την υπ` αριθμ. 8402/2012 απόφαση του Γ` Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης, του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 6 μηνών με τριετή αναστολή, η οποία ανακλήθηκε και μετατράπηκε σε χρηματική με την υπ` αριθμ. 3481/2013 απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης. Ακολούθως, με την υπ` αριθμ. 13731/2013 απόφαση του Α` Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης μετατράπηκε περαιτέρω σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 7) Με την υπ` αριθμ. 17814/2010 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης, που επικυρώθηκε με την υπ` αριθμ. 5079/2011 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, που απέρριψε την ασκηθείσα έφεση του ως ανυποστήρικτη, του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 6 μηνών, που μετατράπηκε σε χρηματική προς δέκα ευρώ ημερησίως, και χρηματική ποινή 600,00 ευρώ. Ακολούθως, με την υπ` αριθμ. 3693/2013 απόφαση του Α` Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης η μετατραπείσα σε χρηματική ανωτέρω ποινή φυλάκισης μετατράπηκε περαιτέρω σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. 8) Με την υπ` αριθμ. 444/2014 απόφαση του Γ` Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης, του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 30 ημερών, η οποία μετατράπηκε με την ίδια απόφαση σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. Ο αιτών, με την κρινόμενη αίτηση του, διώκει επί της ουσίας τη συγχώνευση επί των ωρών κοινωφελούς εργασίας, που έχουν καθοριστεί με τις ανωτέρω καταδικαστικές αποφάσεις, τέτοια, όμως, συγχώνευση ουδόλως προβλέπεται από οποιαδήποτε ποινική διάταξη. Η μετατροπή των, ήδη μετατραπεισών σε χρηματικές, ποινών σε παροχή κοινωφελούς εργασίας αντιφάσκει προς το σχηματισμό συνολικής ποινής των ποινών αυτών, η δε εκτέλεση τυχόν τέτοιας συνολικής ποινής παρίσταται και δογματικά ανέφικτη, δεδομένου ότι σε περίπτωση που η ποινή αυτή υπερβαίνει τα πέντε έτη προσεγγίζουσα τα δέκα έτη, να καθίσταται τουλάχιστον προβληματική, αν όχι αδύνατη η εκτέλεση της, καθόσον με τη διάταξη του άρθρου 82 παρ. 5 ΠΚ, όπως το άρθρο 82 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 Ν. 3904/2010 (ΦΕΚ Α 21 8/23-12- 2010) και το δεύτερο εδάφιο της παρ. 5 του ανωτέρω άρθρου αντικαταστάθηκε με την υποπαράγραφο ΙΓ.1. εδαφ. 3 άρθρου πρώτου Ν.4093/2012 (ΦΕΚ Α 222/12-11-2012), προβλέπεται το κυμαινόμενο πλαίσιο ωρών παροχής κοινωφελούς εργασίας ανά συγκεκριμένο πλαίσιο επιβληθείσας ποινής φυλάκισης, έως τα πέντε κατ` ανώτατο όριο έτη φυλάκισης. Κατά συνέπεια, εφόσον το δικαστήριο, που επιλαμβάνεται του καθορισμού συνολικής εκτιτέας ποινής επί πλειόνων καταδικαστικών αποφάσεων, οι επιβληθείσες ποινές των οποίων έχουν προηγουμένως μετατραπεί σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, καθορίσει μία συνολική ποινή ανώτερη των πέντε ετών, ανακύπτει σαφώς ζήτημα εκτέλεσης της ποινής αυτής, αφού δεν προβλέπεται η έκτιση τέτοιας ποινής δια παροχής κοινωφελούς εργασίας, δεδομένου του προβλεπόμενου στη διάταξη του άρθρου 82 παρ. 5 ΠΚ ανώτατου ύψους της ποινής που μπορεί να μετατραπεί σε τέτοια παροχή. Το παρόν Δικαστήριο, εξάλλου, δεν ασπάζεται την άποψη ότι στην περίπτωση αυτή δύναται να τύχει αναλογικής εφαρμογής η διάταξη του άρθρου 2 παρ. 4 Ν. 1240/1982, κατά την οποία η συνολική ποινή φυλάκισης μετατρέπεται σε χρηματική, εφόσον η ποινή βάσης έχει μετατραπεί σε χρηματική ποινή, η δε μετατροπή της συνολικής ποινής γίνεται σύμφωνα με τους όρους μετατροπής της ποινής βάσης, με το σκεπτικό ότι. αυτή τυγχάνει παλαιότερη του θεσμού της παροχής κοινωφελούς εργασίας, η οποία εισήχθη με το άρθρο 29 παρ. 3 Ν. 1941/1991, και κατά λογική αναγκαιότητα και για την ταυτότητα του νομικού λόγου τυγχάνει εφαρμογής και επί μετατροπής της συνολικής ποινής σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, αφού τόσο η μετατροπή σε χρηματική όσο και η μετατροπή σε κοινωφελή εργασία αποτελούν τρόπο έκτισης της επιβληθείσας στερητικής της ελευθερίας ποινής. Αντίθετα, κατά την προκρινόμενη από το Δικαστήριο αυτό ως ορθή γνώμη, η διάταξη του άρθρου 2 παρ. 4 Ν. 1240/1982 αφορά μόνο στις στερητικές της ελευθερίας ποινές που έχουν μετατραπεί σε χρηματικές, ουδόλως δε συντρέχει πεδίο αναλογικής εφαρμογής της και επί των μετατραπεισών σε παροχή κοινωφελούς εργασίας ποινών, καθόσον, εφόσον ο νομοθέτης ήθελε να επιτρέψει και τη μετατροπή της συνολικής ποινής σε παροχή κοινωφελούς εργασίας κατά τους όρους της μετατροπής της ποινής βάσης θα το είχε ρητά προβλέψει κατά το χρόνο έκδοσης του Ν. 3904/2010, με το άρθρο 1 του οποίου προέβη σε ειδική και εξαντλητική ρύθμιση ως προς τους όρους, τις προϋποθέσεις και τα συγκεκριμένα πλαίσια ωρών εργασίας ανά επιβληθείσα ποινή φυλάκισης, καθώς και τις συνέπειες της ελλιπούς ή πλημμελούς εκ μέρους του καταδικασθέντος παροχής τέτοιας εργασίας. Επομένως, στην προκείμενη, περίπτωση, ο αιτών, ο οποίος, χωρίς να υποχρεούται προς τούτο, αιτήθηκε τη μετατροπή όλων των ποινών φυλάκισης, που του επιβλήθηκαν με τις εν λόγω καταδικαστικές αποφάσεις, σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, δεσμεύτηκε από την αίτηση του αυτή για μετατροπή και οφείλει να παράσχει την εργασία, όπως αυτή καθορίστηκε από τις επί μέρους αποφάσεις. Συνακόλουθα, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί ως μη νόμιμη».

Ετσι όμως που έκρινε το ανωτέρω δικαστήριο ότι δεν είναι νοητή η κατά τις διατάξεις των άρθρων 94 Π.Κ. και 551 του ΚΠΔ συγχώνευση των παραπάνω ποινών, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε τις διατάξεις αυτές, σε συνδυασμό με αυτή του άρθρου 82 παρ. 4, 5, 7, 9 ΠΚ, καθόσον από το συνδυασμό αυτών προκύπτει ότι το άνω δικαστήριο έπρεπε να προβεί στη συγχώνευση των εν λόγω ποινών, αφού, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, η περιοριστική της ελευθερίας ποινή που μετατράπηκε σε χρηματική ή πρόστιμο ή παροχή κοινωφελούς εργασίας διατηρεί το χαρακτήρα της περιοριστικής της ελευθερίας ποινής, και επομένως αφού διατηρούσαν αυτό το χαρακτήρα, ήταν νοητός και επιβαλλόμενος ο καθορισμός συνολικής ποινής. Κρίνοντας, όμως, διαφορετικά με την προσβαλλόμενη απόφαση το ως άνω δικαστήριο, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε τις διατάξεις των άρθρων 82 παρ. 4, 5, 7, 9, 94 παρ. 1 και 551 παρ. 1 & 2 του ΚΠΔ, υποπίπτοντας, έτσι, η προσβαλλόμενη απόφαση στην πλημμέλεια της εσφαλμένης ερμηνείας και εφαρμογής ποινικής διάταξης και ως εκ τούτου ο εκ του άρθρου 510 παρ. 1 στοιχ. Ε` προβαλλόμενος λόγος αναιρέσεως περί εσφαλμένης ερμηνείας και εφαρμογής ουσιαστικής ποινικής διάταξης είναι βάσιμος. Κατ` ακολουθίαν, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση και κρίση στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης, συγκροτούμενο από άλλο δικαστή, εκτός από εκείνον που δίκασε προηγουμένως την υπόθεση [άρθρο 519 ΚΠΔ].

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Αναιρεί την υπ` αριθμ. 22997/2014 απόφαση του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Θεσσαλονίκης.

Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο που θα συγκροτηθεί από άλλον δικαστή εκτός από αυτόν που δίκασε προηγουμένως.

Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 20 Μαρτίου 2015.

Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 14 Αυγούστου 2015.

Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Ε.Φ.

Έναρξη έκτισης ποινών επί καταδικαστικών αποφάσεων μετά την τυπική αποφυλάκιση - Γνωμοδότηση 244/16 Εισ.Εφ.Πατρών

Έναρξη έκτισης ποινών επί καταδικαστικών αποφάσεων μετά την τυπική αποφυλάκιση

Γνωμοδότηση 244/16 Εισ.Εφ.Πατρών (Αντιεισ.Εφ. Βασιλική Ε.Αργύρη)- Α' Δημοσίευση: Legalnews24. gr. Περίληψη: Οι στερητικές της ελευθερίας ποινές, κατά του αυτού προσώπου για διάφορα συρρέοντα εγκλήματα, που συναντώνται κατά την εκτέλεση, εφ`όσον δεν κατεγνώσθη μία συνολική ποινή κατ` άρθρο 551 ΚΠΔ -94 -97 Π.Κ. αποτελούμενη από την βαρύτερη τούτων, επαυξανόμενη αναλόγως για καθεμία από τις λοιπές που συντρέχουν,
δοθέντος ότι δεν αναγνωρίζεται από την ποινική νομοθεσία συνέκτιση των ποινών για καταδικαστικές αποφάσεις κατά του ίδιου προσώπου για συρρέοντα αυτού εγκλήματα αν υπάρξει, όπως εν προκειμένω, περίπτωση να εκτελεσθούν πολλές καταδικαστικές αποφάσεις κατά του ίδιου προσώπου για συρρέοντα εγκλήματα τότε αυτές διατηρούν την αυτοτέλειά τους και μέχρις ότου καθορισθεί (γι` αυτές) συνολική ποινή εκτελούνται διαδοχικά και όχι δια συνεκτίσεως.
"Επί του του από 14ης-7-2016 εγγράφου σας  δια του οποίου - σημειωτέον κατά πιστή μεταφορά του τίτλου του περί «ενάρξεως εκτίσεως  ποινών επί καταδικαστικών αποφάσεων μετά την τυπική αποφυλάκιση» ζητήθηκε γνώμη μας επί του ζητήματος αυτού επαγόμεθα τα εξής:

Επειδή κατά τη διάταξη του άρθρου 551 παρ 1 του ΚΠΔ, εάν πρόκειται να εκτελεσθούν περισσότερες αμετάκλητες καταδικαστικές αποφάσεις κατά του ίδιου προσώπου, για διάφορα εγκλήματα που συρρέουν, εφαρμόζονται οι ορισμοί του Ποινικού Κώδικα για τη συρροή, δηλαδή τα άρθρα 94 και επ. αυτού, κατά δε την παρ 2 του ίδιου άρθρου 551 αν προς εκτέλεση αποφάσεων υπάρχει και απόφαση που αμετάκλητα έχει καθορίσει συνολική ποινή, για τον καθορισμό της νέας συνολικής ποινής λαμβάνεται ως βάση η καθορισθείσα συνολική ποινή, εάν αυτή είναι βαρύτερη από τις ποινές που επιβλήθηκαν με τις άλλες αποφάσεις.

Επειδή με τις διατάξεις παρ.1 και 3 του άρθρου 94 παρ 1 του ΠΚ ορίζεται αντιστοίχως με την πρώτη ότι «κατά του υπαιτίου δύο ή περισσοτέρων εγκλημάτων, που πραγματώθηκαν με δύο ή περισσότερες πράξεις και τιμωρούνται κατά το νόμο με πρόσκαιρες στερητικές της ελευθερίας ποινές, επιβάλλεται, μετά την επιμέτρησή τους, συνολική ποινή, η οποία αποτελείται από τη βαρύτερη από τις συντρέχουσες ποινές επαυξημένη. Η επαύξηση της βαρύτερης  ποινής για κάθε μία από τις συντρέχουσες ποινές δεν μπορεί να είναι κατώτερη από: α) τέσσερις μήνες, αν η συντρέχουσα ποινή είναι ανώτερη από δύο έτη, β) ένα έτος, αν η ποινή αυτή είναι κάθειρξη έως δέκα έτη και γ) δύο έτη, αν η ποινή αυτή είναι κάθειρξη ανώτερη από δέκα έτη. Οπωσδήποτε όμως η επαύξηση δεν μπορεί να είναι ανώτερη από τα 3/4 του αθροίσματος των άλλων συντρεχουσών ποινών, ούτε μπορεί η συνολική ποινή να ξεπεράσει τα είκοσι πέντε έτη όταν πρόκειται για κάθειρξη, τα δέκα έτη όταν πρόκειται για φυλάκιση και τους έξι μήνες όταν πρόκειται για κράτηση» και με την παρ 3 ότι «αν χορηγήθηκε αμνηστία, χάρη, αναστολή διώξεως, απόλυση υπό όρο ή επήλθε παραγραφή ή αφέθηκε οπωσδήποτε η ποινή για ένα ή περισσότερα από τα εγκλήματα που συρρέουν και των οποίων οι ποινές προσμετρήθηκαν κατά τα ανωτέρω, εξακολουθεί η εκτέλεση των υπολοίπων ποινών και, αν συντρέχει περίπτωση, ο Εισαγγελέας προκαλεί νέα προσμέτρηση η γι` αυτές, αυτεπαγγέλτως ή με αίτηση του καταδικασμένου»

Κατά δε το άρθρο 97 οι διατάξεις των άρθρων 94 παρ 1l και 96 παρ1  εφαρμόζονται και όταν κάποιος, προτού εκτιθεί ολοκληρωτικά ή παραγραφεί ή χαριστεί η ποινή που του επιβλήθηκε για κάποια αξιόποινη πράξη, καταδικαστεί για άλλη αξιόποινη πράξη, οποτεδήποτε και αν τελέστηκε αυτή».

Επειδή από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων η εφαρμογή των οποίων λεκτέον χωρεί (Α.Π. (Ολομ) 4 /2005 Τ.Ν.Π. ΝΟΜΟΣ ) και πρίν όλες οι καταδικαστικές αποφάσεις καταστούν ΑΜΕΤΑΚΛΗΤΕΣ, προκύπτει ότι η απότιση των στερητικών της  ελευθερίας ποινών,κατά του αυτού προσώπου για διάφορα συρρέοντα εγκλήματα, που συναντώνται κατά την εκτέλεση, εφ`όσον δεν κατεγνώσθη μία συνολική  ποινή κατ` άρθρο 551 ΚΠΔ -94 -97 Π.Κ. αποτελούμενη από την βαρύτερη τούτων, επαυξανόμενη αναλόγως για καθεμία από τις λοιπές που συντρέχουν, δοθέντος ότι δεν αναγνωρίζεται από την ποινική  νομοθεσία συνέκτιση των ποινών για καταδικαστικές αποφάσεις κατά του ίδιου προσώπου για συρρέοντα αυτού εγκλήματα αν υπάρξει, όπως εν προκειμένω, περίπτωση να εκτελεσθούν πολλές καταδικαστικές αποφάσεις κατά του ίδιου προσώπου για συρρέοντα εγκλήματα τότε αυτές διατηρούν την αυτοτέλειά τους ΚΑΙ μέχρις ότου καθορισθεί (γι` αυτές ) συνολική ποινή εκτελούνται διαδοχικά και όχι δια συνεκτίσεως.

Συνεπώς, εφόσον δεν αναγνωρίζεται συνέκτιση ποινών ο εδώ ο κατάδικος που αθωώθηκε αμετακλήτως δια της υπό στοιχ.2 αναφερομένης στο άνω έγγραφό σας αποφάσεως για  έγκλημα που αφορούσε μια από τις  επί μέρους  (υπό στοιχ. α-β-γ-δ-ε-στ) συρρέουσες ποινές του για ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ (συρρέοντα) εγκλήματα ΥΠΟΧΡΕΟΥΤΑΙ (δοθέντος ότι δεν έχει καθορισθεί  συνολική ποινή) να εκτίσει τις λοιπές λεπτομερώς παρατιθέμενες στο ύπερθεν έγγραφό σας ποινές για διάφορα συρρέοντα εγκλήματα καταγνωσθείσες σε βάρος του, ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΑ («χωριστά»)  αδιαφόρως της «τυπικής αποφυλακίσεώς και του ότι του χρονικού διαστήματος του εκεινομένου μεταξύ της 6ης ημέρας του μηνός ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ του έτους 2014 έως και της 4ης ημέρας του μηνός ΙΟΥΛΙΟΥ του επομένου έτους κατά το οποίο διετέλεσε σε Προσωρινή κράτηση δυνάμει και εις εκτέλεση του μνημονευομένου στο έγγραφό σας  Ανακριτικού Εντάλματος .  

Περαιτέρω, επειδή πρόκειται για ποινές στερητικές της ελευθερίας ποινές κατά του αυτού    προσώπου για διαφορετικά εγκλήματα, συναντώμενες κατά την εκτέλεση επιβάλλεται υποχρεωτικά ο κατ` άρθρο 551 ΚΠΔ, καθορισμός με προσμέτρηση των ποινών που συρρέουν, υπό τη μορφή της νομικής και όχι της αθροιστικής σωρρεύσεως κατά με τους ορισμούς των πιο πάνω άρθρων 94 - 97 ΠΚ, για την αποφυγή της υπέρμετρης εντάσεως της τιμωρίας του υπαιτίου με την αριθμητική πρόσθεση των ποινών που έχουν καταγνωσθεί για κάθε συρρέον έγκλημα και την τιμώρηση του δράστη με ποινή που να ανταποκρίνεται σε όλα τα συρρέοντα εγκλήματα και στην εγκληματική διάθεση που εξεδήλωσε ο υπαίτιος. Εξ’ άλλου αντίκειται στις άνω εκτεθείσες ουσιαστικές ποινικές διατάξεις η ξεχωριστή εκτέλεση των ποινών που δεν προσμετρήθηκαν, καίτοι έχουν συναντηθεί κι` αυτές στην εκτέλεση.

Προσθετέον τέλος ότι μετά τον καθορισμό της συνολικής ποινής οι προσμετρηθείσες (συρρέουσες) ποινές, διατηρούν μεν την αυτοτέλειά τους ΚΑΙ δεν απορροφώνται από αυτήν (συνολική ποινή) πλήν, ΟΛΕΣ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ με τη συνολική αυτή ποινή ΚΑΙ ΜΕΣΩ αυτής.  (ίδετε  για όλα τα ανωτέρω  Α.Π.(ΟΛΟΜ) 106/1991 σε ΝΟΒ/1991 σελ. 957, Α.Π 1684/1997 σε  ΠΟΙΝΧΡ/1999 σελ.568),Α.Π. (ΟΛΟΜ) 443/1976 Ποιν.Χρον.ΚΣΤ΄,σελ. 829 όμοιες οι Α.Π.Σ 942/80 ,Α.Π.580/1984 Τ.Ν.Π ΝΟΜΟΣ ,ομοίως «Ζητήματα Εκτελέσεως Ποινικών Αποφάσεων» στο Κεφάλαιο Α΄ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΚΤΙΣΕΩΣ ΠΟΙΝΩΝ» του Σ.ΜΟΥΖΑΚΙΤΗ σελ. 2) μελέτη «Δίκαιο Εκτέλεσης ποινών –Εκτέλεση  αποφάσεων –έκτιση περισσοτέρων ποινών» Π.ΜΠΡΑΚΟΥΜΑΤΣΟΥ σε Ποιν.Χρον. ΝΕ΄σελ.297 με εκτενή αναφορά σε Νομολογία και Θεωρία).